Του Κωνσταντίνου Γιάννη*
Στο παρελθόν, ένας από τους μεγαλύτερους λόγους πίσω από την κακή προπόνηση ήταν η αποτυχία από την πλευρά του προπονητή να κατανοήσει τις ανάγκες των παιδιών. Αν θέλετε να γίνετε ένας καλός προπονητής, τότε θα πρέπει να σκεφτείτε όπως τα παιδιά και να καταλάβετε ακριβώς τον λόγο γιατί παίζουν ποδόσφαιρο.
Κάθε Σαββατοκύριακο μερικές από τις κορυφαίες ομάδες και παίκτες στον κόσμο δίνουν εξαιρετικές παραστάσεις στα ποδοσφαιρικά γήπεδα . Ευτυχώς που υπάρχουν αυτές οι ομάδες και μας δίνουν ελπίδα να συνεχίσουμε να κάνουμε κάτι τόσο όμορφο και τόσο υπέροχο.
Ως προπονητές αναπτυξιακών ηλικιών το απόλυτό μας όνειρο είναι να δούμε έναν από τους ποδοσφαιριστές μας να αγωνίζεται σε ομάδα υψηλού επιπέδου. Ωστόσο, πάρα πολλοί προπονητές θυσιάζουν τις ζωές των αθλητών τους σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν εκείνο το απόλυτο μηχάνημα απόδοσης.
Το πρόβλημα πηγάζει από το γεγονός ότι οι προπονητές δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί τα παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο, ειδικά εάν ήταν επαγγελματίες ποδοσφαιριστές οι ίδιοι. Τη στιγμή που ως πρώην επαγγελματίες / ημι-επαγγελματίες ποδοσφαιριστές κάνουν το βήμα προς τα παπούτσια του προπονητή, θα πρέπει να αφήσουν τη ζωή του ποδοσφαιριστή πίσω τους.
Ακριβώς επειδή προπονούνταν με έναν συγκεκριμένο τρόπο όταν ήταν 8 ετών, είναι άδικο να περιμένουν από τους παίκτες τους να κάνουν το ίδιο στις προπονήσεις σήμερα.
Γιατί τα παιδιά παίζουν;
Το πρώτο και πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να μάθει κάθε προπονητής ο όποιος εργάζεται σε ακαδημίες είναι από που πηγάζει η αγάπη των παιδιών για το άθλημα. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά συμμετέχουν σε μια προπόνηση, αλλά ίσως να μην υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που να υποστηρίζουν το τι κάνουν και γιατί το κάνουν.
Ωστόσο, οι λόγοι που θεωρούνται ότι είναι οι πιο αποδεκτοί, βασιζόμενοι σε μια μελέτη της ψυχολογικής τους συμπεριφοράς είναι (σε τυχαία σειρά):
- Για να διασκεδάσουν και να παίξουν
- Για να κάνουν καινούργιους φίλους και να παίζουν μαζί τους
- Για να γνωρίσουν το άθλημα και να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους σε αυτό
- Για να γίνουν μέρος του διαγωνισμού και να νιώσουν τον ενθουσιασμό
- Για να βελτιώσουν την φυσική τους κατάσταση
- Για να αποδείξουν την ικανότητά τους στο άθλημα
 |
|||||||
Εάν μιλήστε με τους προπονητές θα σας πουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην λειτουργία των ακαδημιών είναι ο ρυθμός φθοράς ή το ποσοστό που σχετίζεται με τα παιδιά που εγκαταλείπουν τις προπονήσεις ή και γενικότερα το άθλημα. Πολλά παιδιά έρχονται για λίγες μέρες, εβδομάδες ή μήνες και στη συνέχεια σταματούν να έρχονται. Μερικά παιδιά παίρνουν μέρος σε άλλα αθλήματα ενώ άλλα σταματούν εντελώς τον αθλητισμό.
Εγκαταλείπουν τις προπονήσεις ή απλά δεν συμμετέχουν ενεργά σε αυτές, εξαιτίας των ακόλουθων κοινών αιτιών (σε τυχαία σειρά):
- Δεν διασκεδάζουν και δεν απολαμβάνουν πλέον τις προπονήσεις
- Δεν βρίσκουν φίλους να παίξουν ή δεν κάνουν καινούργιους φίλους στις προπονήσεις για διάφορους λόγους
- Η έλλειψη ευκαιριών να γίνουν δημιουργικοί
- Η έλλειψη ουσιαστικής κίνησης ή άσκησης κατά την διάρκεια της προπόνησης
- Η έλλειψη κινήτρων (οι ασκήσεις είναι είτε πολύ δύσκολες είτε πολύ εύκολες)
- Η αποτυχία να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους
- Έλλειψη της επιβράβευσης από τον προπονητή τους
- Δεν βιώνουν την επιτυχία π.χ. σε όλα τα ανταγωνιστικά παιχνίδια χάνουν
Η δουλεία σας ως προπονητή αναπτυξιακών ηλικιών
Χωρίς αμφιβολία, ένας προπονητής πρέπει να πηγαίνει σε κάθε προπόνηση με την παραδοχή ότι κάθε παίκτης που έχει στην ομάδα του έχει τη δυνατότητα να γίνει ο επόμενος Ντιέγκο Μαραντόνα. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάτε εκεί και θα αρχίσετε τις σκληρές και περίπλοκες προπονήσεις, αλλά θα πάτε εκεί και θα είστε σίγουροι ότι αυτό που επρόκειτο να κάνετε θα κάνει τα παιδιά να διασκεδάσουν και να θέλουν να έρθουν στην επόμενη προπόνηση.
Εάν οι ποδοσφαιριστές σας δεν διασκεδάζουν, δεν θα θέλουν να παίξουν και εάν δεν θέλουν να παίξουν, δεν θα μάθουν τίποτα. Γι’ αυτούς η προπόνηση δεν θα σημαίνει κάτι το ιδιαίτερο, αλλά θα αποτελεί βαρετές και κουραστικές ώρες στις οποίες πρέπει να συμμετάσχουν μέχρι να βρουν κάτι το οποίο θα τους αρέσει.
Προσπαθήστε να έχετε ποικιλία στις ασκήσεις σας και να δίνετε ερεθίσματα που βάζουν την φαντασία τον παιδιών να δουλεύει. Τα παιδιά έχουν πολύ μεγάλη φαντασία, μπορούν στην ιδία προπόνηση να δουν το γήπεδο ως ζούγκλα, λίμνη, βουνό κλπ. Αρκεί να τους δώσετε το κατάλληλο ερέθισμα.
Η επιβράβευση
Για κάθε προπονητή η ενθάρρυνση των ποδοσφαιριστών είναι ένα σημαντικό κομμάτι, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην βελτίωση των επιπέδων απόδοσης τους και στην αύξηση της θέλησης να δουλέψουν σκληρότερα και να γίνουν περισσότερο επαγγελματίες. Οι προπονητές δεν θα πρέπει να είναι φειδωλοί όταν πρέπει να επιβραβεύσουν ένα παιδί για την καλή του συμπεριφορά ή για την καλή του απόδοση. Στο τέλος της εβδομάδας εγώ προσωπικά δίνω στα παιδιά που είχαν καλή συμπεριφορά ένα βραβείο, "Ο καλύτερος ποδοσφαιριστής της εβδομάδας", ως παρακίνηση και επιβράβευση των προσπαθειών τους. Ο ποδοσφαιριστής που στο τέλος της χρονιάς θα έχει τα περισσότερα βραβεία θα πάρει δώρο μια μπάλα ποδοσφαίρου.
Από την στιγμή που ξεκίνησα να τους δίνω το βραβείο αυτό κατάφερα να έχω την προσοχή ακόμη και των παιδιών που ήταν πολύ ζωηρά. Πολλοί θα πουν ότι όσα παιδιά δεν παίρνουν το βραβείο θα απογοητευτούν και δεν θα έρχονται στις προπονήσεις. Ναι, στην αρχή υπήρχαν κάποιες όχι και τόσο καλές αντιδράσεις αλλά από την στιγμή που κατάλαβαν ότι είμαι δίκαιος και ότι όσοι προσπαθούν ανταμείβονται, άρχισαν να κάνουν τα πάντα για να το κερδίσουν. Επίσης, έχω την γνώμη πως τα παιδιά από μικρή ηλικία πρέπει να μάθουν ότι τίποτα στην ζωή δεν τους χαρίζεται.
Όμως όσο παιρνούν τα χρόνια θα πρέπει να μάθετε στους ποδοσφαιριστές σας να πιέζουν τον εαυτό τους μόνοι τους, με τη δική τους ελεύθερη βούληση, και να προσπαθούν να γίνουν καλύτεροι από ότι ήταν, επειδή οι ίδιοι το θέλουν και όχι επειδή το θέλετε εσείς.
Γιατί είμαστε τόσο αντίθετοι με τα παιχνίδια που στο τέλος αναδεικνύουν κάποιον νικητή;
Είναι απλό, εάν οι παίκτες σας παίζουν για να κερδίσουν θα κάνουν ότι είναι αναγκαίο για να κερδίσουν δηλαδή θα προσπαθήσουν πολύ περισσότερο απ΄ ότι θα προσπαθούσαν με μόνο στόχο να γίνουν καλύτεροι. Σκεφτείτε το σαν να διαβάζετε για τις εξετάσεις, διαβάζετε ένα ολόκληρο βιβλίο και προετοιμάζετε τον εαυτό σας για οποιαδήποτε ερώτηση σας τεθεί. Για να απαντήσετε στην ερώτηση, χρησιμοποιείτε ή εφαρμόζεται ότι έχετε μάθει για να βρείτε την σωστή απάντηση. Δεν προσπαθείτε να βρείτε ποιες θα είναι οι ερωτήσεις και μετά να διαβάσετε μόνο γι’ αυτές, έτσι μαθαίνεις να περνάς τις εξετάσεις, αλλά δεν επεκτείνεις τις γνώσεις σου. Στο μέλλον η ερώτηση θα αλλάξει δεν θα έχεις όμως τις γνώσεις να σε βοηθήσουν γιατί είχες προετοιμαστεί μόνο για να περάσεις τις εξετάσεις.
Ακόμη και στο ποδόσφαιρο, η δουλεία του προπονητή που ασχολείται με τα μικρά παιδιά είναι να εκπαιδεύσει έναν ποδοσφαιριστή, για παράδειγμα πώς να βγάλει την μπάλα από την άμυνα και πώς να μετακινηθεί στο γήπεδο ώστε να βοηθήσει έναν συμπαίκτη του. Το ποτέ και το πως οι παίκτες θα το κάνουν αυτό στο γήπεδο εξαρτάται από το πόσο καλά τους έχετε εκπαιδεύσει και από το πόσο καλά έχουν μάθει από τις προπονήσεις σας.
Δεν υπάρχει χώρος για τους προπονητές που ουρλιάζουν, φωνάζουν ή χρησιμοποιούν τακτικές με στόχο την νίκη στο σχολειό, στις ακαδημίες και σε κάθε άλλο αναπτυξιακό στάδιο του ποδόσφαιρου. Γιατί αυτού του είδους οι προπονητές διώχνουν περισσότερους ποδοσφαιριστές απ’ ότι δημιουργούν. Οι ποδοσφαιριστές που εγκαταλείπουν το ποδόσφαιρο εξαιτίας της λάθος συμπεριφοράς του προπονητή μπορεί να έχουν τις δυνατότητες να γίνουν καλύτεροι απ’ όλους τους παίκτες, που ο συγκεκριμένος προπονητής είχε προπονήσει μέχρι σήμερα, αλλά αυτό ποτέ δεν θα το γνωρίζουν στο παρόν.
Κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό μάθησης και διαφορετικό λόγο για τον οποίο παίζει ποδόσφαιρο. Οι προπονήσεις θα πρέπει να σχεδιάζονται ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των παιδιών. Δημιούργησε όσο το δυνατόν περισσότερες προκλήσεις μέσα από σύντομες και απλές ασκήσεις.
Οι επιδείξεις θα πρέπει να είναι γρήγορες και βήμα-βήμα. Αυτό βοηθά τους παίκτες σας να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν ευκολότερα και γρηγορότερα. Μην προσπαθείτε να εξηγήσετε και την παραμικρή λεπτομέρεια της άσκησης, να είστε σύντομοι και κάθετοι, επικεντρωθείτε στα σημαντικά κομμάτια μιας άσκησης.
Οι προπονήσεις θα πρέπει να προσχωρούν από το έναν επίπεδο στο άλλο με προοδευτικό τρόπο ώστε να είναι εύκολα κατανοητές από τα παιδιά. Οργάνωσε καλά τις προπονήσεις σου και θα έχεις συνεχώς την προσοχή των παικτών. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής κατά την διάρκεια της μετάβασης από την μια άσκηση στην άλλη. Πρέπει να γίνεται σωστή διαχείριση του χρόνου άσκησης – ξεκούρασης. Είναι αναγκαίο να τους κάνετε να συμμετέχουν ενεργά στις προπονήσεις. Επίσης, κατά την διάρκεια των περιόδων ξεκουράσεις εφάρμοσε συζητήσεις που τους αναγκάζουν να σκεφτούν σχετικά με αυτό που κάνουν ενώ εσείς ετοιμάζετε την επόμενη άσκηση.
Ανατροφοδότηση
Η θετική ανατροφοδότηση είναι πολύ σημαντική σε κάθε προπονητική μονάδα, ακόμη περισσότερο όταν οι παίκτες σας δοκιμάζουν και μαθαίνουν καινούργιες δεξιότητες. Χρειάζεται να διαπιστώσεις τα λάθη τους αλλά πολύ πιο σημαντικό είναι να διαπιστώσεις τα πράγματα που κάνουν σωστά. Τα λάθη θα πρέπει να διορθωθούν με θετική ανατροφοδότηση και όχι με προσβλητικό τρόπο, χωρίς να έχει σημασία το πόσες φορές κάνουν το ίδιο λάθος. Πρέπει να τους λέτε τι να κάνουν και όχι τι να μην κάνουν.
Πρέπει να παρατηρείτε τους παίκτες σας και να αναλύετε τι πετυχαίνουν πριν την ανατροφοδότηση. Σιγουρευτείτε ότι είστε εποικοδομητικός στην κρίση σας και ο τρόπος που μεταφέρετε το μήνυμά σας να μην είναι αρνητικός σε καμία περίπτωση. Η ανατροφοδότηση σας θα πρέπει να είναι σύντομη, απλή και επικεντρωμένη στον στόχο.
Θυμηθείτε, ότι τα παιδιά δεν κάνουν λάθη σκόπιμα. Κάνουν ότι μπορούν και ότι καταλαβαίνουν και εάν δεν έχουν καταλάβει πλήρως τι πρέπει να κάνουν σε κάποια άσκηση κάνουν λάθος, η ευθύνη είναι εξολοκλήρου δικιά μας και όχι των παιδιών.
Ως προπονητές, ότι λέμε και ότι κάνουμε έχει μεγάλο αντίκτυπο στην διάθεση/στάση του παιδιού συναισθηματικά και αναπτυξιακά. Να είστε πάντα σίγουροι για τα όσα λέτε και οι παίκτες να βρίσκονται στο επίκεντρο της ομιλίας σας. Να δίνετε αποτελεσματική ανατροφοδότηση με θετικό τρόπο, μην κρίνεται ποτέ κάποιο παιδί για ένα λάθος που έκανε. Πάντα να χρησιμοποιείτε την θετική ανατροφοδότηση ως μέσον για να λέτε στους παίκτες σας για το τι ζητάτε από αυτούς.
Σε όλες σας τις προπονήσεις θα πρέπει να επικεντρωθείτε στην δημιουργικότητα ώστε να δίνεται την ευκαιρία στους παίκτες σας να εκφραστούν με τη μπάλα. Δεν έχει σημασία ποια ηλικία προπονείτε, πρέπει να βασίζεται τις προπονήσεις σε ένα διαδραστικό επίπεδο. Ο δάσκαλος και ο μαθητής κάνουν την διδασκαλία και όχι μονός του ο δάσκαλος. Δεν μπορείτε να έχετε προπονήσεις που να δίνετε εντολές και οι ποδοσφαιριστές να κάνουν ακριβώς ότι τους λέτε, έτσι παράγεται μηχανές και οι μηχανές δεν παίζουν ποδόσφαιρο.
Όταν εξηγείτε μια άσκηση δεν πρέπει να λέτε στα παιδιά «καταλάβατε» αλλά πρέπει να τους ρωτήσετε «εάν σας έδωσα να καταλάβετε». Στην πρώτη περίπτωση συνήθως όλα τα παιδιά απαντούν με ένα μεγάλο ΝΑΙΙΙΙ και όταν ξεκινά η άσκηση δεν ξέρουν τι να κάνουν. Σπάνια κάποιο παιδί να απαντήσει ότι δεν κατάλαβε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τα περισσότερα παιδιά δεν απαντούν όχι γιατί πιστεύουν πως τα υπόλοιπα παιδιά και εσείς θα τα θεωρήσετε ότι είναι χαζά από την στιγμή που δεν κατάλαβαν τι πρέπει να κάνουν. Σε αυτή την περίπτωση την ευθύνη την έχει ο δέκτης δηλαδή το παιδί. Ενώ όταν ρωτάμε τα παιδιά «εάν σας έδωσα να καταλάβετε», παίρνουμε την ευθύνη επάνω μας, εάν δεν καταλάβατε φταίω εγώ και όχι εσείς. Εδώ θα ακούσετε αρκετά όχι.
Εν κατακλείδι, πρέπει να θυμάστε ότι σε κάθε στάδιο, η προπόνηση και το παιχνίδι στο οποίο οι παίκτες συμμετέχουν πρέπει να τους εκπαιδεύει σχετικά με τις τεχνικές και τακτικές απαιτήσεις του παιχνιδιού. Επίσης, θα πρέπει να βελτιώνουν την φυσική τους κατάσταση και να τους βάζετε να σκέφτονται σχετικά με το τι κάνουν και γιατί το κάνουν.
* Γιάννη ΚωνσταντίνοςΠροπονητής Φυσικής Κατάστασης Α.Σ.Α. ΠαρνασσόςΠροπονητής Ακαδημίας Ποδόσφαιρου Olympico 7Χ7 (U.E.F.A. B΄)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου